'Als Chef de Mission van de Nederlandse ploeg op het European Youth Olympic Festival heb ik er veel mee te maken: ouders van talentvolle sporters. Voor dit soort ouders heb ik een belangrijke boodschap: focus je, net als het kind, op het proces en niet op het resultaat. Kortom, zorg voor rust, reinheid en regelmaat.’
– Oud topzwemmer Pieter van de Hoogeband
Examenatleten kunnen tot grotere hoogte stijgen als ze worden gesteund door hun directe omgeving, zoals familie, vrienden, geliefden, mede-examenkandidaten en leraren. Steun en support bieden houdt in rekening houden met een examenatleet in de examentijd of in een tentamenweek. Soms betekent dit dat je ze het beste even met rust kunt laten en zijn of haar gang kunt laten gaan, terwijl op andere momenten het juist nodig is om aan te moedigen om door te gaan of aan de slag te gaan.
De onderstaande tips geven inspiratie voor het ondersteunen van examenatleten tijdens examen periodes, in tentamenweken of bij andere belangrijke prestatiem momenten. Wat kun je allemaal doen en wat moet je vooral niet doen? Houd er daarbij rekening mee dat iedere persoon uniek is en dat wat voor de ene werkt, niet noodzakelijk werkt voor de andere.
1. Maak goede afspraken thuis, zodat de examenatleet zich ongestoord kan voorbereiden of goed kan ontspannen als hij niet aan het leren of studeren is. Voor examenatleten is het belangrijk dat ze in de examentijd alle ruimte en mogelijkheid krijgen om zich op de voor hem of haar beste manier te kunnen focussen op hun voorbereiding en het examen doen.
2. Zorg voor een ontspannen en rustige sfeer. Ruzies of negativiteit in de omgeving van de examenkandidaat kunnen een grote afleiding en stoorzender zijn en veel energie kosten, zelfs als hij er niet direct bij betrokken is. Val examenatleten zo min mogelijk lastig met afleidingen en verleidingen of luidruchtige activiteiten, die de voorbereiding voor het examen kunnen hinderen of verstoren.
3. Geef een examenatleet zoveel als mogelijk de ruimte en de verantwoordelijkheid om voor zichzelf te zorgen. Dit betekent dat hij of zij zelf beslist hoe hij of zij wil studeren, welke methoden het beste werken en wanneer rust en ontspanning nodig is. Dit zal helpen om zelfvertrouwen te ontwikkelen en een gevoel van controle te krijgen over het examenproces.
4. Voer de druk niet onnodig op door steeds te praten over het examen of studeren. Bied niet continu aan om te overhoren of te helpen en vraag niet te vaak hoe het studeren is verlopen. Als een examenatleet daar behoefte aan heeft, zal deze er zelf wel over beginnen.
5. Tijdens de examenperiode kunnen examenatleten egoïstischer, opvliegender of sneller geïrriteerd kunnen zijn. Houd hier rekening mee.
6. Zorg voor een open en veilige sfeer, zodat examenatleten vrijuit kunnen spreken over angst, onzekerheid, tegenslagen of frustraties. Voorkom dat het lastig is om te praten over het studeren of examen. Luister aandachtig en laat ze weten dat je er voor hen bent. Goed luisteren werkt vaak contructiever dan advies geven. Als iemand zich door een ander veilig, gehoord en gesteund voelt, dan schakelt hem of haar zenuwstelsel sneller naar een gereguleerde staat waarbij het makkelijker wordt om kalm, vrij en helder te denken, stress en emoties te verwerken en om jezelf open te stellen en kwetsbaarder op te stellen.
7. Projecteer je wil, hoop of verwachtingen over het examenresultaat of de inspanningen van de examenkandidaat niet te veel of duidelijk op hem of haar. Vergelijk de examenatleet niet steeds met andere examenatleten, vrienden of jezelf als oud-examenatleet. Geef examenatleten niet het gevoel dat ze alleen maar gewaardeerd worden om hun prestaties.
8. Wees realistisch in je verwachtingen en schep geen valse verwachtingen. Vraag van examenatleten niet meer, maar ook niet minder dan zij aankunnen. Vertel hen niet dat ze iets kunnen doen als je weet dat dit niet zo is.
9. Ondersteun een examenatleet door voor leuke, afwisselende en ontspannende pauze- en rustmomenten te zorgen. Ga samen voetballen, koken, muziek maken, sporten of doe iets leuks samen, zodat de examenatleet afstand kan nemen van het examen en goed kan ontspannen.
‘Mijn beste vriend is degene die het beste in mij naar boven haalt.’
– Autobouwer Henry Ford
10. Denk mee met examenatleten, zodat ze niet voor onverwachte verassingen komen te staan. Je kunt examenatleten helpen met de planning van de voorbereiding, het aanbrengen van structuur in het studeren voor het examen en door op de hoogte te zijn van het examenrooster, de kritieke momenten zodat de juiste prioriteiten gesteld kunnen worden.
11. Examenatleten hebben in de examentijd voldoende slaap en rust nodig. Let er bij jongere examenatleten op dat ze niet vlak voor het slapen nog actief bezig zijn met smartphone of andere schermen, in bed nog tot laat gaan studeren of vlak voor het slapen nog veel eten en drinken.
12. Stimuleer de examenkandidaat om met een groei mindset in plaats van een fixed mindset naar zichzelf en het examen te kijken. Prijs de examenatleet om hun inspanningen en harde werk en help hen om te blijven richten op wat ze bereikt hebben in plaats van zich te concentreren op eventuele fouten of tegenslagen. Herinner ze eraan dat fouten maken en tegenslag ervaren niet verkeerd is en erbij hoort. En dat iedere uitdaging een kans is om te groeien en dat je door oefening en training jezelf altijd kunt verbeteren. Lees meer over de groei mindset in het artikel "Vergroot de kans op succes via een groei mindset."
13. Blijf zelf kalm en straal vertrouwen uit naar de examenatleet. De stress en nervositeit van de omgeving over een examenprestatie kan de onzekerheid, onrust en spanning van de examenatleet verergeren.
14. Zorg ook goed voor jezelf! Als jij lekker in je vel zit, zal iedereen om je heen, inclusief de examenatleet, daar ook van profiteren!
Als je deze aanbevelingen in praktijk brengt, ben je geen last maar aan steun voor een examenatleet en transformeer je jezelf van een toeschouwer tot een echte coach, teamspeler of trouwe supporter. Dit kan een enorm verschil uitmaken voor de prestaties en het leven van een examenatleet.
De Examenatleet app is er ook om jongeren te ondersteunen in de examen of tentamentijd!
Stress minder. Voel je goed. Presteer optimaal. De Examenatleet app is er om jongeren te helpen op hun allerbest en ongehinderd door stress en prestatiedruk te presteren. Ideaal dus voor examens, tentamens, toetsen, rijexamens, sollicitaties, spreekbeurten en meer.
In de app vind je de geheimen van topatleten hoe je in topvorm kunt raken, optimaal kunt presteren en beter met piekeren, angst en examenstress kunt omgaan. In de app kun je luisteren naar meer dan honderd geleide meditatie- en ademhalingsoefeningen, die je helpen om diep te ontspannen, beter te slapen en rustiger in je hoofd te worden. Tevens vind je in de app slimme mindfulness journaling (schrijf) oefeningen en vele interessante artikelen die je helpen om stressvrij en optimaal examen te doen en slimmer te leren. De app kun je behalve voor je examen- en studieprestaties ook gebruiken om uit te rusten, energie op te doen en lekker in je vel komen te zitten.
